Çin'de ortaya çıkan koronavirüs Türkiye'ye de sıçradı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca koronavirüs vakasının sağlık durumunun iyi olduğunu açıklarken vatandaşları da korunma önlemleri konusunda uyardı.
Türkiye'de koronavirüs görülmesinin ardından hortlayan fırsatçılar temizlik malzemelerinden tutun gıda malzemelerine kadar fahiş zam yaptı. Özellkle internet alışveriş sitelerindeki görülmemis zam hükümeti harekete geçirdi. Hem marketler hem e-ticaretçiler inceleniyor.
Vatandaşın koronavirüs tedirginliğini fırsatçılar paraya çevirdi. Sanal alışveriş siteleri gıda ürünlerine fahiş zam yaptı. 3 liralık makarnanın fiyatı 15 TL'ye çıktı. Daha önce 10-15 TL arasında satılan 400 mililitrelik kolonyaya 100 TL'lik etiket koydular. Dezenfektan ürünleri yüzde 4 bin zamlandı. Daha önce 42 liraya satılan 1 litrelik ürünün 50 mililitresi 90 TL'ye çıktı. Fiyatlar neredeyse saatlik değişiyor. Marketlerde de durum farklı değil...
Bilim adamlarının virüse iyi geldiğine yönelik açıklamalarının ardından 400 mililitrelik kolonyanın fiyatı birçok markette 30 TL'ye kadar yükseldi. 10 TL'ye satılan maske fiyatları ise 90 TL'yi buldu. Tüketicilerden fırsatçı sanal alışveriş sitelerine tepki yağıyor. Ticaret Bakanlığı da 81 ilde eş zamanlı olarak denetimlere başladı.
''5 yüz 39 üründe fahiş artış''
Vatandaşın dışarı çıkmak yerine sanal alışverişe yönelmesiyle satışları yüzde 300'lere varan artış yaşayan birçok e-ticaret sitesi gıda ve hijyen ürünlerine zam yaptı. Tüketiciler e-ticaret şirketlerini şikayet yağmuruna tutuyor. Şirketler ise serbest piyasa bahanesine sığınıyor. Tepkilerin odağındaki Trendyol yaptığı açıklamada, "Serbest piyasa ekonomisinde pazaryeri olarak faaliyet gösteren platformumuzda satıcılar tarafından satışa sunulan ürünlerin fiyatlarını biz belirlemiyor ve müdahale edemiyoruz. Ancak kamu otoritelerinin açıklamaları ışığında bu özel durum nedeniyle haksız fiyat oluşumuna sebep olan 539 ürünle ilgili gerekli işlemler yapıldı" dedi. TOBB E-ticaret Meclisi Üyesi, Ticimax E-ticaret Sistemleri Kurucusu Cenk Çiğdemli ise, "Malesef böyle durumlarda ürünleri normal fiyatından daha yüksek fiyatlara satmak isteyen fırsatçılar da ortaya çıkıyor. Vatandaşların fiyat karşılaştırması yaparak satın alma kararı vermesi daha doğru olacaktır" açıklamasında bulundu.
''6 saatte 8 TL zam''
Sorun sadece e-ticaret sitelerinde de değil. 11 Mart'ta bir kozmetik mağazasından 6 liraya aldığı kolonyanın ertesi gün 30 TL'ye satıldığını dile getiren Selma Gülmez, "Sorduğumda 'genel merkez fiyatı değiştiriyor' diye cevap verdiler" sözleriyle fahiş artışa tepki gösterdi. Bir başka tüketici Tülay Özden ise "Sabah 10:00'da marketten 10 TL'ye aldığım kolonyanın fiyatı akşam 16:00'da 18 TL'ye çıkmış" dedi. Türkiye Perakendeciler Federasyonu Başkanı Ömer Düzgün de "Stoklar tükendi. Piyasada kolonya kalmadı. Fırsatçılık yapan market vardır ama bu genele mal edilemez" ifadelerini kullandı.
''Fiyatı arttıran hapse girecek''
Virüsü bahane edip fahiş fiyat artışı yapanlara Ticaret Bakanlığı göz açtırmayacak. Bakan Ruhsar Pekcan, 81 ilde fiyat artışı tespit edilen maske ve gıdalarla ilgili denetimlere başladıklarını duyurdu. Pekcan, "Gıda konusunda marketlerde tezgahlar dolu, ürünlerde fahiş bir fiyat uygulaması yok. İnternet sitelerini inceleyeceğiz. Fiyatları etkileme, ürünlerin yokluğuna neden olma, mal satışlarından kaçınma fiilleri TCK'ye göre suç. Bunların hapse kadar cezası olacak" ifadelerini kullandı. Maskelerle ilgili ciddi çalışma yürüttüklerini anlatan Pekcan, "Bizde 1 milyar 300 milyon üretim kapasitesi varken, piyasada maske bulunamaması gerçekten olağanüstü bir durum" dedi. Haksız fiyat artışı mobil uygulamasına son iki günde 5 bin 170 şikâyet geldiğini kaydeden Pekcan, internet sitelerine de ceza vereceklerini belirtti.
''Şikayetler için ekip''
Hazine ve Maliye Bakanlığı, fiyatlarda yaşanan artış için şikâyetlerin takip edileceği ekip kurulduğunu açıkladı. Açıklamada "Koronavirüs nedeniyle bazı gıda maddeleri, hijyen ürünleri ve tıbbi malzemeler gibi ürünlerde yapılan haksız fiyat artışı ve stokçuluk iddialarına ilişkin olarak şikâyetleri almak üzere, bakanlığımız VİMER-189 ihbar hattında uzman bir ekip görevlendirilmiştir. Vatandaşlarımız konu ile ilgili şikâyetlerini söz konusu hatta iletebilir. Haksız fiyat artışı ve stokçuluk yaparak vatandaşların mağduriyetine neden olan fırsatçılarla ilgili süreci takip ediyoruz" denildi.
''Yüksek fiyatlara itibar etmeyin''
Sektörün önde gelen markaları da fiyatları kendi bilgileri dışında artıran market ve e-ticaret siteleriyle ilgili yasal işlem başlatmaya hazırlanıyor. Nuh'un Ankara firması, sosyal medya kanalları üzerinden yaptığı açıklamada, "Bazı internet sitelerinde aracı firmalar tarafından satışa sunulan Nuh'un Ankara makarnası ürünlerinin fiyatları doğru değildir. Bu fiyatlara itibar etmeyiniz. Markamızı kullanarak çıkar sağlamaya çalışanlarla ilgili yasal işlem yapacağız"denildi.
''Kolonyoda kota dönemi''
Kolonya satışlarındaki artışa karşı da üreticiler ilginç yöntemler bulmaya başladı. Eyüp Sabri Tuncer kolonyalarının yönetim kurulu başkanı Engin Tuncer mağazalarda talebin 5 kat, internette 7 kat arttığını söyledi. Tuncer, "Raflarda ve depolarımızda mal var" dedi. Düzce'de üreticiler, koronavirüs nedeniyle 2 kat artan siparişleri yetiştirebilmek için yoğun mesai harcıyor. İzmit'te talebe yetişemeyen kolonya satıcıları, kişi başı 250 gram kotası uygulamaya başladı.
''Gereksiz stok fırsatçıları zengin ediyor''
* Koronavirüs nedeniyle paniğe kapılıp ihtiyaç fazlası alışveriş yapmayın.
* İhtiyaç fazlası alımlar stokçuluğa davetiye çıkarıyor. Bu da fiyatları artırıyor.
* Stoklanan ürünlerde son kullanma tarihlerini fark etmediğinizde sağlıksız gıda tüketmiş olursunuz.
* Ürünleri satın almadan önce mutlaka fiyat karşılaştırması yapın.
* Kolonya, maske gibi ürünlerde fahiş fiyat şikayetlerini Ticaret Bakanlığı tüketici hattı Alo 175'e ya da HFA bildirim uygulamasına bildirin.
* Fırsatçıları tüketici derneklerine şikayet edin.
‘’Bedeli tüketici ödüyor’’
Tüketici Dernekleri Federasyonu Başkanı Aziz Koçal, yaşanan her krizden fırsat çıkaranlar yüzünden tüketicinin hem maddi hem de manevi bedel ödediğini söyledi. Gereksiz yapılan alışverişlerin stokçulara ve fırsatçılara davetiye çıkardığını belirten Koçal, tüketicinin panik yapmasını gerektirecek bir tedarik sorunu olmadığını kaydetti.
